ÇELİK YAPILARIN TASARIM, HESAP VE YAPIM ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK‘in 13.3.3 maddesinde, 8.8 ve 10.9 sınıfı bulonlar yüksek dayanımlı bulonlar olarak tanımlanmış ve bu bulonların kullanılacağı birleşimler, önçekme uygulanması gereken durumlar ve uygulanması gereken minimum önçekme kuvvetleri belirtilmiştir. Sözkonusu maddede, “aşağıda belirtilen durumlarda, önçekme verilen yüksek dayanımlı bulonların kullanılması sağlanacaktır” denilmektedir.
- Sadece çekme kuvveti veya çekme kuvveti ile kesme kuvvetinin ortak etkisi altındaki birleşimler,
- Titreşim etkisi altında bulonların gevşemesinin tasarım koşulu olduğu birleşimler.
Yönetmelikte uygulama ilgili olarak da şunlar belirtilmiştir:
- Montaj sırasında, tüm birleşim yüzeyleri, yüzey pullarından temizlenecektir.
- Bulonlara uygulanacak sıkma (ön çekme) yöntemi projelerde açık bir şekilde tanımlanacaktır.
- Önçekme verilerek kullanılacak tüm yüksek dayanımlı bulonlara, Tablo 13.6’da verilen çekme kuvvetlerinden az olmayacak şekilde önçekme uygulanacaktır.
- Önçekme kuvveti uygulamasında, somun döndürme, çekme kuvvetini doğrudan gösteren göstergeç, çekme kontrollü bulon, göstergeli sıkma anahtarı yöntemlerinden biri kullanılabilir.
Bulonların Karakteristik Delik Boyutları için buraya , Bulonların Karakteristik Gerilme ve Dayanımları için buraya, Bulon Delikleri Arası Uzaklıklar için de buraya bakabilirsiniz.