Sıkça yaşanan depremlerde çok sayıda insanın hayatını kaybettiği bir ‘deprem ülkesi’nde yaşıyoruz. Depremde oluşan yapı hasarlarının ve buna bağlı can kayıplarının çoğu inşaat hatalarından kaynaklanmaktadır. Bundan dolayı, güvenli yapı üretimi, Türkiye’nin en önemli sorunlarından biridir. Yaşanan bunca deprem, yıkım ve can kaybına rağmen, ne ilgili kurumlar, ne firmalar, ne de yapı sahipleri gerekli dersleri almış görünüyor.
Günümüzde, hem global hem de ülke olarak bilim ve teknolojide elde edilen bilgi ve tecrübe ile yetişmiş insan gücü, depremlerde yaşanan yıkım ve kayıpların, rahatlıkla önüne geçecek seviyededir. Ancak, hala, buradaki inşaatta olduğu gibi; ruhsatsız, plansız, projesiz, hiçbir mühendislik hizmeti almadan ve herhangi bir teknik kontrol olmadan bir çok inşaat yapılmaktadır. Bunların yanında, ülkemizde her yıl yaşanan iş kazalarının büyük çoğunluğu inşaat işlerinde meydana gelmektedir.
Güvenli yapı üretiminin en önemli unsurlarından bir tanesi de yapının ruhsat ve projelerine uygun olarak inşa edilmesi, inşaatın iş ve işlemlerinin planlanması ile işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması gibi son derece önemli görevleri yürüten şantiye şefidir. Dolayısıyla, her inşaatta bir şantiye şefinin tam zamanlı olarak görevlendirilmesi hayati önemdedir. Görevlendirilen şantiye şeflerinin hak ve ücretleri, bu hayati önemdeki görevi ve sorumlulukları hakkıyla yerine getirebilecek şekilde belirlenmeli ve yasal güvenceye alınmalıdır.
Bunca bilgi ve tecrübe birikimine ve yaşanan bunca yıkım ve can kaybına rağmen, ilgili kurumların yaptığı çalışmalar sorunu çözmekten uzak ve konunun önem ve ciddiyetini yansıtmamaktadır. İlgili kurumlar, meslek örgütlerinin konuyla ilgili çalışmalarını dikkate almamakta, sorunu mevzuat değiştirmeye indirgemektedir. İlgili meslek örgütleriyle beraber konuyla ilgili bütün kurum ve kuruluşların katkısıyla sorunu çözecek tedbirler almak yerine, her yaşanan yıkım ve can kaybından sonra mevzuat değiştirmek sorunu çözmemektedir.
Çözümü, konunun esas aktörlerinin söylediklerini dikkate almadan, mevzuat değiştirmekte aradığınızda, sadece prosedürleri tamamlamak amacıyla kağıt üstünde görevlendirilen şantiye şefleri, inşaatı görmeden evrak imzalayan kontrol mühendisleri, projeye uygun imalat yapmak yerine kolayına gelen ve kendi bildiği gibi imalat yapan usta-işçi, yapı güvenliğiyle ilgili teknik gereksinimler ile işçi güveliği ile ilgili tedbirleri gereksiz masraf ve mevzuatla ilgili zorunlulukları da formalite olarak gören yapı sahipleri ortaya çıkmaktadır. Yapılanların çözüm olmadığı görüldüğü halde aynı şeyleri tekrar edip çözüm beklemek ise trajikomiktir.
İnşaat Mühendisleri Odası’nın konuyla ilgili açıklama ve görüşleri ile şantiye şefliği hakkın da hazırladığı rapora buradan ulaşabilirsiniz.