MÜHENDİSLİKTE MESLEK AHLAKI
Mühendislik ve Meslek Ahlakı başlıklı yazımı yazmaya başlamadan önce bu konuda daha önce yazılmış yazılar ve varsa kitaplar için araştırma yaparken rastladığım tek kitap olan, ODTÜ Yayıncılık tarafından, Ağustos 2014 yılında ikinci basımı yapılan, ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencilerine, 1999-2012 yılları arasında, Meslek Ahlakı dersleri vermiş olan Ülkün Tansel tarafından yazılmış, Mühendislikte Meslek Ahlakı kitabını bütün mühendislere öneriyorum. Zira, ahlak genel anlamda bütün insanlar için temel bir değer iken mühendisler için mesleki sorumluluklarından dolayı ayrıca önem arz etmektedir. Çünkü mühendisler, mesleki faaliyetleri esnasında, sonuçları itibariyle topluma doğrudan veya dolaylı bir şekilde, olumlu veya olumsuz etkileri olan bir çok önemli karar alma durumunda kalırlar ve bu kararların meslek ahlakına uygunluğu ölçüsünde olumlu veya olumsuz sonuçları olur. Dolayısıyla en çok mühendislerin ahlaki değerlere ve meslek ahlakına sahip çıkmaları gerekmektedir.
Okuyucular, bu kitapta, ahlak kavramının tanımı, toplumlarda ahlaki değerlerin oluşumu, bir çok ünlü düşünürün ahlak kavramı ile ilgili görüşlerini, ahlaki sorunların çözüm yöntemlerini, meslek ahlakı ilkelerini ve yazarın Maden Mühendisi olması nedeniyle, özellikle Maden Mühendisliği faaliyet alanındaki bir çok örnek olayın ahlaki açıdan değerlendirmelerini bulacaklardır.
“…
MÜHENDİSLİK AHLAKI’nın derinlemesine ele alınması henüz çok yenidir; hele tıp ya da hukuktaki uygulamaların geçmişine bakınca emekleme çağında sayılır. Mühendislerin ahlak konusuna sistemli bir dikkatle eğilmesi, 1970’lerin sonuna doğru ABD’de olmuştur.
Yakın zamana gelinceye dek ahlak bilgisi, mühendislik programlarında ayrı bir ders olarak ağırlık kazanmamıştı. Amerika Birleşil Devletleri’nin bir kurumu olan Mühendislik ve Teknoloji Düzey-Denklik Belirleme Kurulu (Accreditation Board for Engineering and Technology, ABET), denkliğini değerlendirdiği mühendislik programlarında, “mühendislik mesleğinin ahlaksal niteliklerine değgin bir anlayış”ın öğrencilere kazandırılması yönünde çaba harcanmasını zorunlu tuttu. Türkiye’de ahlakın mühendislik öğrenimi programlarında yer alması bu sayede gerçekleşti.
Mühendislik ders programlarında öğrencilerin ahlaksal konularla tanışmalarını zorunlu tutmakla ABET, öğrencilerin ahlak konuları üstüne, zor duruma daha düşmeden, -tekerlek kırılmadan önce- düşünmeye başlamaları gerektiği yaklaşımını benimsiyor. Başka bir deyişle, tıpkı koruyucu tıpta olduğu gibi, önleyici ahlak da doğru eyleme geçmek için, önce yanılgıya düşmeyi beklememekten yanadır. Nasıl koruyucu tıp, ileride karşılaşılacak ciddi sağlık sorunlarını en aza indirmek için iyi sağlık alışkanlıkları edinmeyi savunuyorsa; benzer biçimde, önleyici ahlak da ilerideki daha kötü sorunlardan kaçınabilmek için, eylemlerin olası sonuçlarını önceden kestirmeyi amaçlar.
…
Bu dersin amacı, insanlığın ahlak alanında binlerce yıldır biriktirdiği büyük bilgi hazinesini, içinde yaşadığımız çalkantılı dünyada, başı dik alnı ak bir kişilik kazandıracak yönde düzenlemek ve kullanmaktır.”
*Kitabın ilk sayfalarından bir alıntı.