Son yıllarda kötüleşen ekonomik koşulların en belirgin sonuçlarından biri de hemen her meslekten insanların büyük oranda işsiz kalmasıdır. Şüphesiz, bu durumdan inşaat mühendisleri de nasibini almıştır. İnşaat Mühendisleri Odası (IMO) tarafından hazırlanan, İnşaat Mühendislerinin İstihdam ve Özlük Haklarına Dair Sorunlar/Çözüm Önerileri Özet Raporu’na göre, inşaat mühendisleri, bugün ülke tarihinin en yüksek işsizlik seviyesiyle ile karşı karşıyadır. Aynı şekilde, özlük hakları konusunda da en kötü dönemi yaşamaktadırlar.
İşsizlik Oranları
IMO tarafından, Nisan 2021’de hazırlanan, Türkiye’de İnşaat Mühendisleri Gerçeği Raporu’nda, Türkiye’de, inşaat mühendislerinin işsizlik oranı %28,2 olarak tespit edilmiş. Yani her on inşaat mühendisinden üçü işsizdir. Raporda, genç mühendisler (35 yaş altı) arasındaki işsizlik oranının %48,3, kadın mühendisler arasında ise %47,1 olduğu belirtilmiş. Şüphesiz, bu durumun önemli sebeplerinden biri de, ülkedeki hemen her üniversitede bulunan, çok sayıdaki İnşaat Mühendisliği bölümünün, her sene binlerce mezun vermesidir.
Gelir Durumu
Rapordaki bir diğer çarpıcı gerçek ise; çalışan inşaat mühendislerinin gelirleriyle ilgilidir. Raporda yer verilen tespitlere göre, inşaat mühendislerinin %28’inin, ortalama aylık geliri asgari ücretin altındadır. %58,9’u, yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için borçlanmaktadır. Aşağıda bulunan tablodan da görüleceği gibi; inşaat mühendislerinin neredeyse yarısı (%47,8), aylık gelirinin, asgari ücretin (2022) altında olduğunu beyan etmiş. Neredeyse üçte biri de, günümüz koşullarında çok düşük bir miktar olan, 2.825,00-TL’nin altında geliri olduğunu belirtmiş. Ailelerinin ihtiyaçlarını karşılayabildiğini söyleyen inşaat mühendislerinin oranının ise sadece %33,6 olduğu tespit edilmiş. Yani mühendislerin, neredeyse üçte ikisi ailelerinin ihtiyaçlarını karşılayacak bir gelir elde edememektedir.
Toplumun en temel ihtiyacı olan barınma, ulaşım ve altyapı gibi ihtiyaçların giderilmesinde çalışan en önemli aktör olan inşaat mühendislerinin, mesleğini hakkıyla icra edebilmesi, geçim kaygısı taşımadan çalışabilmesiyle doğrudan ilişkilidir. Aynı zamanda toplumun can ve mal güvenliğini doğrudan etkileyen, inşaat mühendisliği hizmet kalitesi de, şüphesiz, mühendislerin verdiği hizmetin karşılığını hakkıyla almasıyla da bağlantılıdır. Toplumsal hayatta bu kadar önemli bir yeri olan mühendislerin işsizlik sorununu çözmek, mesleki itibarlarına uygun, hakkettiği çalışma ve ücret koşullarını sağlamak ilgili kurumların öncelikli ve en önemli konuları arasında yer almalıdır. Mevcut sorunların çözümünde meslek örgütlerinin rapor, görüş ve önerileri önemle dikkate alınmalıdır.
Türkiye’de, inşaat mühendislerinin durumunun daha detaylı bir analizi için TMMOB-Türkiye’de İnşaat Mühendisleri Gerçeği Raporu‘na bakabilirsiniz.