Beton hasır çelikleri, soğuk çekilerek mukavemeti arttırılmış ve nervürlendirilmiş, St IVb sınıfı, farklı çaplarda (Ø4-Ø12) çelik çubukların, farklı aralıklarla birbirlerine alın ve nokta direnç kaynağı ile birleştirilmesiyle imal edilen hasır şeklinde betonarme donatısıdır.
Bir hasırın ebadı 500 cm x 215 cm’dir.
Ekonomik olması, işçilik kolaylığı ve hızlı montaj gibi önemli avantajlarından dolayı hasır çelik, betonarme inşaatlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Tünel kalıplı sistemlerde, prefabrik yapı elemanlarında, tabliye, radye ve kat döşemelerinde, zemin betonlarında, tünel ve galerilerde, istinat duvarlarında ve perde betonların gövde donatısı olarak kullanılmaktadır.
Hasır Çelik Tipleri
Hasır çelikler, çubuklarının boy/en çubuk aralıkları ve donatı birim kesit alanlarına göre sınıflandırılmaktadır. Q (İngilizce square (kare)’den gelir) tipi hasırların boy ve en çubuk aralıkları 15 cm x 15 cm’dir. R (İngilizce rectangle (dikdörtgen)’den gelir) tipi hasırların da15 cm x 25 cm’dir. İsimlendirme de hasır tipi ile boy ve en donatı birim kesit alanlarını belirtecek şeklindedir. Böylece, Q106/106 hasırının isminden, çubuk aralıklarının 15 cm x 15 cm, boy ve en donatı birim kesit alanın 106 mm2/m olduğunu anlarız. Q tipi hasırlar her iki yönde taşıyıcı oldukları halde R tipi hasırlar boy yönünde taşıyıcıdırlar. Bundan dolayı R tipi hasırların isimlerinde sadece taşıyıcı yöndeki donatı birim kesit alanı bulunur. R106 hasırının isminden, boy çubuk aralıklarının 15 cm, en çubuk aralıklarının 25 cm ve boy yönünde donatı birim kesit alanının 106 mm2/m olduğunu anlarız.
Özelliklerinden dolayı Q tipi hasırlar her iki doğrultuda çalışan döşemlerin alt ve üst donatısı olarak kullanılır. R tipi hasırlar da tek doğrultuda taşıyıcı oldukları için daha çok tek doğrultuda çalışan döşemlerin alt ve üstü donatısı ve döşeme mesnet donatısı olarak kullanılır. Aynı şekilde, R tipi hasırlar, perde betonların gövde donatısı olarak ve istinat duvarlarında kullanıma daha uygun ve ekonomiktir.
Özellikle belirtilmesi gereken diğer bir önemli nokta hasırların bindirme boylarıdır. Hasırlar yerleştirilirken, taşıyıcı yönde en az üç göz, diğer yönde ise en az bir göz bindirme yapılmalıdır. Buna göre; Q tipi hasırlarda her iki yönde en az üç göz bindirme yapılmalıdır. R tipi hasırlarda boy yönünde en az üç, en yönünde en az bir göz bindirme yapılmalıdır. Aynı şekilde, perde betonların gövde donatısı olarak kullanıldığında en az üç göz filiz olarak bırakılmalıdır.
Q Tipi Hasır Çelik Tablosu
R Tipi Hasır Çelik Tablosu
İnşaat demiri için pratik bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.