Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018

     İlk taslağı 2016 yılında yayınlandığından beri her yıl yürürlüğe girmesi beklenen yeni Bina Deprem Yönetmeliği nihayet 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak resmileşti. Ancak 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe girecek. Yürürlük tarihine kadar mevcut yönetmelik geçerli olacak. Bu süre içerisinde her iki yönetmelik de kullanılabilecek. Ancak 01.01.2019 tarihinden itibaren 2007 yönetmeliği yürürlükten kalkacak. Buna göre yeni yönetmelik için bir geçiş süreci öngörüldüğü anlaşılıyor.

     Adından da anlaşılacağı gibi yönetmelik bina ve bina türü yapıları kapsıyor. Bunun dışında kalan yapıların deprem etkisi altında tasarımı için, öncelikle varsa ilgili Türk Standartlarında verilen hükümlerle birlikte, uluslararası geçerliliği kabul edilen eşdeğer diğer standart, yönetmelik gibi teknik düzenlemeler veya kurumlarınca belirlenen kurallar, bu yönetmelikte öngörülen ilkeler gözetilerek kullanılabilecek. (Madde 1.1)

     Bu yönetmeliğin en önemli özelliği bir önceki yönetmelikte bulunmayan bir çok önemli konuyu barındırıyor olması. Bunlar;

• Yapısal Olmayan Bina Elemanlarının (parapet, baca, cephe ve ara bölme panoları, mimari elemanlar ile mekanik ve elektrik donanımlar) Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 6)
• Önüretimli Betonarme Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 8)
• Hafif Çelik Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 10)
• Ahşap Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 12)
• Yüksek Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 13)
• Yalıtımlı (Deprem Yalıtımı) Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Etkisi Altında Tasarımı (Bölüm 14)
• Kazıklı Temeller (Bölüm 16.9)

Ayrıca önceki yönetmelikte bulunan konular daha geniş kapsamlı ve yeni bir yaklaşımla ele alınmış.

     Aynı zamanda, bu yönetmelik beraberinde;   Deprem Tasarım Sınıfı (DTS) (Bölüm 3), Deprem Yer Hareketi Düzeyi-1-2-3-4 (DD-1, DD-2, DD-3, DD-4) (Bölüm 2), Yerel Zemin Etki Katsayısı (Bölüm 2), Bina Kullanım Sınıfı (BKS) (Bölüm 3), Bina Yükseklik Sınıfı (BYS) (Bölüm 3), Dayanım Fazlalığı Katsayısı (D) (Bölüm 4) gibi bir çok yeni kavram getirmiştir. Bunların yanında Bina Performans Düzeyleri ve Performans Hedefleri için yeni tanımlamalar getirmiştir. Yine yeni bir yaklaşım olarak; deprem etkisi, Yatay Deprem Etkisi ve Düşey Deprem Etkisi olarak ayrı ayrı tanımlanmış ve Madde 4.4.3.1’de tanımlanan koşullarda düşey deprem etkisinin de hesaba katılması gerektiği belirtilmiştir.

     Eski yönetmelikteki Deprem Bölgeleri yerine, 22 Ocak 2018 tarihinde alınan Bakanlar Kurulu Kararıyla resmileşen Deprem Tehlike Haritası ve Parametre Değerleri yürürlüğe girmiştir. Ancak bunun da yürürlük tarihi yeni yönetmelikte olduğu gibi 01.01.2019’dur. Bu haritada, Türkiye genelinde belirlenmiş koordinatlarda, farklı deprem düzeyleri için tespit edilmiş En Büyük Yer İvmesi, 0.2 sn ve 1.0 sn’lik periyotlar için Spektral İvme ile En Büyük Yer Hızı verileri bulunmaktadır.

     Yönetmeliğe göre tasarımda esas alınacak deprem etkisi, Deprem Tehlike Haritasında, binanın bulunduğu koordinatın, Deprem Yer Hareketi Düzeyi-2 (DD-2) için belirlenen Kısa Periyot (0.2 sn) Spektral İvmesinin Yerel Zemin Sınıfı (yönetmelikte zemin sınıfları da yeniden tanımlanmış) ve Kısa Periyot (0.2 sn) Spektral İvmesine göre belirlenmiş Yerel Zemin Etki Katsayısıyla çarpımından elde edilen Tasarım Spektral İvme Katsayısı ve Bina Kullanım Sınıfına (BKS) göre belirlenmiş Deprem Tasarım Sınıfına (DTS) göre hesaplanacaktır.

     Yönetmelikte deprem etkisi altında bina taşıyıcı sistemlerinin tasarımı için, bina türüne göre, Dayanıma Göre Tasarım (DGT) (Bölüm 4) ve Şekil Değiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) (Bölüm 5) olmak üzere iki farklı yaklaşım benimsenmiştir.

*Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne buradan ulaşabilirsiniz.

*Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve Parametre Değerleri’ne buradan ulaşabilirsiniz.